Ez-metalen oxidoak

 

Zer dira?  |  Nola izendatzen dira?  |  Formula ematen badigute  |  Izena ematen badigute  |  Adibideak  |  Ariketak 
   

Sarrera
      
CO2 edo karbono dioxidoa, bizi-prozesuetan oinarrizkoa den gasa da. Beharrezkoa da landareen fotosintesian eta gizaki bizidunok arnastean ekoizten dugu. Baina erregai fosilen gehiegikeriak (ikatza, petrolioa, gas naturala) bere presentzia areagotu egin zuen atmosferan, negutegi efektuaren bidez planetaren etorkizunaarriskuan jartzeko mailetara helduz. Bideo honek fenomeno hau azaltzen digu: Negutegi atmosferikoaren efektuari buruzko dokumental laburra. Kubako La Habanan 2006an ospatu zen Bideo Zientifikoaren Jaialdian sariaren irabazlea izan zen eta Zientzi Zinema Espainiar Elkartekoa den Guillermo Zuñigarena.  

Negutegi efektua

 

Zer dira?

    Oxigenoaren eta ez-metal baten arteko konbinazio bitarrak dira, non oxigenoak oxidazio-zenbakia -2 erabiltzen duen.

Nola izendatzen dira?

    Berauek izendatzeko bereziki erabiliko dugu:

    Nomenklatura estekiometrikoa: hitz orokorra oxidoa da, oxigeno atomoen kopurua adierazteko zenbaki-aurrizki batzuk erabiltzen dira. Aurrean doan ez-metalaren kopurua modu berean adieraziko da.

     Atomoen kopurua adierazten dituzten aurrizkiak dira:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
mono- di- tri- tetra- penta- hexa- hepta- octa- nona- deka- undeka- dodeka-

    Aurrizki-EZMETALaren aurrizki-oxidoa

    Mono aurrizkia bakarrik oxidoaren aurretik erabiltzen da eta koefiziente estekiometrikoak 1:1 direnean.

    Oxido hauentzako IUPACek Stock-en nomenklatura ere onartzen du, nahiz eta atomo ez-metalikoak bakarrik daudenean nomenklatura estekiometrikoa erabiltzea hobe den eta metalak eta ez-metalak daudenean Stock-en nomenklatura.

Formula ematen badigute

    Formulan: Konposatua dagoen bezala irakurtzen dugu, formulan dagoen elementu bakoitzaren atomo kopurua aurrizkien bidez adieraziz. 

 

Izena ematen badigute

    Izenean: Formula dagoen bezala idazten dugu aurrizkiak formularen koefiziente estekiometrikoetan bihurtuz.

 

Adibideak

 

  Nomenklatura estekiometrikoa
N2O  Dinitrogeno oxidoa
NO  Nitrogeno monoxidoa
N2O3  Dinitrogeno trioxidoa
CO  Karbono monoxidoa
CO2  Karbono dioxidoa

 

Ariketak

Formulak atalean sustantzia horien izenak idazteko ariketa bat daukazu. Erantzunak egiazta ditzakezu, baita ariketaren emaitza ikusi ere.

Izenak atalean sustantzia horien formulak idazteko ariketa bat daukazu. Erantzunak egiazta ditzakezu, baita ariketaren emaitza ikusi ere. Formulak azpiindizerik gabe idatzi behar dituzu. Adibidez, ura = H2O.

  Formulak 1 Izenak 1 Formulak 2 Izenak 2

 

Hasiera | Sarrera | Oxidazio-zenbakia | Formulazio prozesuaren mekanika | Sustantzia motak | Sustantzia sinpleak | Metalen oxidoak | Ez-metalen oxidoak | Metal - ez metal konposatuak | Ez-metal - ez-metal konposatuak | Hidruroak | Hidrazidoak | Hidrogenoa eta ez metala | Hidroxidoak | Oxazidoak | Oxigatza neutroak | Oxigatza azidoak | Ariketak | Taula Periodikoa | Beste web-ekin loturak
 Web-aren egilea:
Euskarako itzulpena: Txindoki-Alkartasuna Institutua - Beasain
Web hau baliagarria izan bazaizu zure lagunei edo ikasleei honen berri ematea eskertuko nizuke.
Modu berean zuen ikastetxeko web-ean lotura bat jartzea ere eskertuko nuke. Mila esker zure laguntzagatik.
Licencia Creative Commons
Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 3.0 Unported
WWW.ALONSOFORMULA.COM
Formulación Inorgánica  Formulación Orgánica 
Formulación Inorgánica  Formulación Orgánica 
Formulació Inorgánica  Formulació Orgánica 
Ezorganikoaren Formulazioa  Nomenclature of Inorganic Q. 
Física y Química de ESO  Física e Química de ESO 
FQ de 1º de Bachillerato  FQ de 1º de Bacharelato 
Química de 2º de Bachillerato  Prácticas de Química