|
A) Combustión.
Neste vídeo observaremos dúas reaccións de combustión. Para toda reacción de combustión necesitamos un combustible e un comburente. Cal é cada un destes nas reaccións que vemos a continuación? Que medidas de seguridade deberiamos tomar?
Representación deestas reaccións:
Metano + Osíxeno ---> Dióxido de carbono +
Auga
Cacao + Osíxeno ---> Dióxido de carbono +
Auga + Cinza
B) Síntese da auga.
Outra reacción de combustión é a síntese do auga. É unha reacción que proporciona moita enerxía. O seu control a través de pilas de combustible pode ser unha alternativa aos hidrocarburos nos medios de transporte.
Representación deesta reacción:
Hidróxeno + Osíxeno ---> Auga
C) Reacción do bicarbonato de sodio cun ácido.
Esta é unha reacción sinxela e non perigosa que podemos facer todos en casa.
Representación desta reacción:
Bicarbonato de sodio + Vinagre ---> Acetato
de sodio + Dióxido de carbono + Auga
D) Oxidación dos metais.
A corrosión do ferro é unha das reaccións que máis diñeiro nos fai perder, como diminuíla. Vémolo neste vídeo.
Representación destas reaccións:
Ferro + Auga + Osíxeno ---> Óxido de ferro
Ferro + Aluminio + Auga + Osíxeno ---> Non
se oxida o ferro
E) Respiración celular.
A respiración celular é unha reacción parecida á combustión, pero non é igual, en que se diferencia?
Representación desta reacción:
Glucosa + Osíxeno ---> Dióxido de carbono +
Auga + Enerxía
F) Fotosíntese.
A fotosíntese é a reacción básica que mantén a vida sobre a Terra. Atópaslle algún parecido coa respiración celular?
Representación desta reacción:
Dióxido de carbono + Auga + Luz solar --->
Hidratos de carbono + Osíxeno
EXERCICIOS
PARA PRACTICAR
|
|
Cando se produce unha reacción os reactivos transfórmanse en produtos, pero xa vimos que non é que desaparezan unhas sustancias e que aparezan outras da nada, é unha transformación dunhas sustancias noutras.
Como? Os reactivos e os produtos están formados de átomos. As agrupacións de
átomos que dan lugar ás substancias químicas chamámolas moléculas. Os átomos
das moléculas dos reactivos téñense que separar para organizarse doutra
forma para dar as moléculas dos produtos. Os átomos son os mesmos pero asociados de forma diferente.
Fíxache nesta simulación, da Universidade de Colorado, na que necesitamos un número determinado de elementos para formar certas asociacións.
Primeira experiencia:
Apartado SÁNDWICHS
a) Prepara sándwichs de queixo a partir de rebanadas de pan e liscos de
queixo, o obxectivo é conseguir formar sándwichs completos, sen que sobre
nada.
b) Da mesma maneira prepara sándwichs de carne e queixo.
c) En Personalizado deseña un tipo de sándwichs e tenta formalos sen que
sobre nada.
Segunda experiencia:
Apartado MOLÉCULAS
a) Escolle facer auga, a partir de moléculas de hidróxeno e osíxeno
consegue formar moléculas de auga, sen que sobre nada.
b) Escolle facer amoníaco, a partir de moléculas de nitróxeno e hidróxeno
consegue formar moléculas de amoníaco, sen que sobre nada.
c) Escolle queimar metano, a partir de moléculas de metano e osíxeno
consegue formar moléculas de dióxido de carbono e auga, sen que sobre nada.
Terceira experiencia:
Apartado XOGO
Se te atreves co xogo, a gozar.
As reaccións químicas representámolas por ecuacións químicas. O número de moléculas de cada sustancia debe ser tal que o número de átomos de cada elemento coincida en reactivos e produtos. Isto é o que se chama axustar ou balancear unha ecuación
química.
Axusta algunhas ecuaciones químicas axudándoche da seguinte simulación da Universidade de Colorado.
Cuarta experiencia:
Apartado INTRODUCIÓN
a) Axusta a reacción de produción de amoníaco engadindo reactivos e
produtos, podes axudarte das ferramentas.
b) Axusta a reacción de disociación da auga engadindo reactivos e
produtos, podes axudarte das ferramentas.
c) Axusta a reacción de combustión do metano engadindo reactivos e
produtos, podes axudarte das ferramentas.
Quinta experiencia:
Apartado MODO XOGO
Engade reactivos e produtos en cada unha das reaccións que che aparecen e
revisa o resultado cando creas que as tes axustadas.
Se os átomos dos reactivos son os mesmos que hai nos produtos é fácil entender que nas reaccións químicas consérvase a masa, a masa consérvase nas reaccións químicas porque os átomos non se crean nin se destrúen nas mesmas, senón que se reorganizan doutra forma dando lugar a novos
compostos.
O lei de conservación da masa foi enunciada en 1785 polo francés Antoine-Laurent de Lavoisier (1743-1794).
EXERCICIOS
PARA PRACTICAR
|
|
As substancias naturais atopámolas na natureza, entre elas atopamos o amidón,
a vitamina C ou acedo ascórbico, a fructosa, a sacarosa, fibras como a seda,
o algodón, o liño, ou polímeros como a celulosa e o caucho. Pero tamén hai
substancias tóxicas que podemos atopar na natureza, biotoxinas en peixes e
mariscos, solanina nas partes verdes de patacas, nitratos en verduras de
folla, especialmente leituga e espinacas, ou as toxinas de moitos fungos ou
cogomelos naturais. As substancias sintéticas elaborámolas no
laboratorio ou na industria, imitando a substancias naturais que xa existen
ou creando substancias que nunca existiron na natureza como os plásticos e
fibras sintéticas.
Se che dan a escoller entre unha substancia natural e
sintética cal escolles? por que? cales son mellores?
Xa postos a buscar produtos saudables, sexan naturais ou
sintéticos, debemos fixarnos no papel da publicidade á hora de tomar a
decisión de consumir un produto ou outro. Lemos a publicidade dos produtos
que compramos? Fiámonos das bondades que nos prometen co seu consumo? Como
saber se estamos a consumir un alimento saudable?
Analicemos algúns dos chamados alimentos funcionais.
Que é un alimento fucional? é todo alimento que, ademais do seu valor
nutritivo, contén compoñentes biológicamente activos que achegan algún
efecto engadido e beneficioso para a saúde e reducen o risco de contraer
certas enfermidades.
No Blogue Scientia, do profesor José Manuel López
Nicolás, Catedrático de Bioquímica e Bioloxía Molecular no Departamento de
Bioquímica e Bioloxía Molecular da Universidade de Murcia, trata de moitos
destes temas, pero uno que me parece paradigmático, para entender como
funciona a industria nestes aspectos, é o caso do produtos que coñecemos
como Actimel. Déixovos a ligazón para que a leades e me digades que vos
parece.
La verdadera historia del Actimel (I)
La verdadera historia del Actimel (II): ¿Me siento engañado por Danone?
Fixádevos na publicidade dos produtos que atopamos no súper,
esta claro que hai moito de engano, pero o que nunca vos vai a enganar é
unha froita ou verdura que non leva ningún reclamo para que a compremos,
pero está chea de produtos saudables, que ademais nos aforrarán diñeiro.
|
|
Os plásticos son materiais sintéticos, obtidos de
dereivados do petróleo, ou de produtos naturais, que están formados por
moléculas xigantes, que chamamos macromoléculas, como nelas
repítese unha secuencia de átomos moitas veces coñécense como
polímeros, a este grupo de substancias pertencen non só os plásticos
se non tamén outras substancias como fibras, elastómeros, recubrimentos
ou adhesivos.
Imos achegarnos ao mundo dos plásticos a través da
reciclaxe, que xa sabedes que é moi importante ao tratarse de
substancias que na natureza contaminan durante períodos inmensos de
tempo.
Os materiais plásticos que podemos atopar á venda presentan uns símbolos que nos anuncian o tipo de plástico de que se trata e a posibilidade de ser reciclado. Neste caso, o símbolo de reciclado está formado por un triángulo de tres
frechas que conteñen un número e unhas letras que sinalan o tipo de material. Podemos
atopar no mercado os seguintes símbolos:
Estes son algúns exemplos de plásticos que podemos atopar por casa ou cando imos ao súper.
PET ou PETE (Polietileno tereftalato) 1. É un dos plásticos máis comúns, é lixeiro, non é caro e é fácilmente reciclable, usado sobre todo para envasar alimentos e bebidas. A maioría das botellas de auga que se comercializan en España están feitas a partir de PET. Unha vez reciclado, pódese utilizar, por exemplo, na elaboración de fibras textiles e pezas de automóbil.
 |
 |
| Botella de auga mineral |
Bote de maionesa |
 |
 |
| Botella de aceite |
Envase de lavavaixelas |
HDPE (Polietileno de alta densidade) 2. Grazas a
súa versatilidade e resistencia química utilízase, sobre todo, en envases, en produtos de limpeza de fogar ou químicos industriais, como botellas de champú,
deterxente, cloro, etc. Recíclase de moi diversas formas, como en tubos, botellas de
deterxentes e limpiadores, mobles de xardín, etc.
 |
 |
| Bolsa de supermercado |
Bolsa de supermercado |
 |
 |
| Bote de champú |
Bote de xel de baño |
 |
 |
| Envase de limpiador vitrocerámicas |
Envase de deterxente |
V ou PVC (Vinílicos ou Cloruro de Polivinilo) 3. É moi resistente. Non se usa para alimentos, senón para a fabricación de produtos de alta resistencia como fiestras ou materiais para construción. Unha vez reciclado, pode servir para a fabricación de paneles, tarimas, tapetes, etc.. O PVC pode soltar diversas toxinas (non hai que queimalo nin deixar que toque alimentos).
PEBD (Polietileno de baixa densidade) 4. Este plástico forte, flexible e transparente pódese atopar nalgunhas botellas e bolsas moi diversas (da compra ou para comida conxelada, pan, etc.), algúns mobles e alfombras, entre outros. Tralo seu reciclado, pódese utilizar de novo en contenedores e papeleras, sobres, paneles, tuberías ou baldosas.
 |
 |
|
Envase de rollos de cociña
|
Envase de rollos de papel hixiénico
|
PP (Polipropileno) 5. O seu alto punto de fusión permite envases capaces de conter líquidos e alimentos quentes. Utilízase na fabricación de envases médicos, yogures,
palliñas, botes de ketchup, tapas, algúns contenedores de cociña, etc. Ao reciclarse pódense obter sinais luminosos, cables de batería, escobas, cepillos, anciños, cubos, bandexas, etc.
 |
 |
| Envase de pasta |
Envase de pañuelos de papel |
 |
 |
| Tarrina de CDs |
Tarrina de CDs |
 |
 |
| Fiambrera |
Envase de deterxente |
PS (Poliestireno) 6. Utilizado en pratos e vasos de usar e tirar,
oveiras, bandexas de carne, etc. O seu baixo punto de fusión fai posible que poida derretirse en contacto coa calor. Tralo seu reciclaje, pódense obter diversos produtos como material para edificación, aislantes, etc.
 |
 |
| Tarrina de CDs |
Caixa de bombóns |
 |
 |
| Bandexa de supermercado |
Envase de palillos |
Outros plásticos 7. Neste caixón de sastre inclúense unha gran diversidade de plásticos moi difíciles de reciclar, como o policarbonato, e que serven para elaborar DVD´s, lentes de sol, MP3 ou PC´s.
 |
 |
| Bolsa de pistachos |
Envase de toalliñas húmidas |
 |
 |
Xarra filtradora de auga
SMMA - Estireno metilmetacrilato
SAN - Estireno acrilonitrilo |
Xarra filtradora de auga
ASA - Acrilonitrilo estireno acrilato
ABS - Acrilonitrilo butadieno estireno |
Como variantes destes símbolos de materiais plásticos pódense atopar só cos números, sen os acrónimos, ou co anel máis groso de Moebius e, no seu interior, o número que corresponda. Si o acrónimo leva unha "R" diante, significa que o produto contén materiais plásticos reciclados. Pola súa banda, si o símbolo leva o acrónimo ABS, refírese ao acrilonitrilo butadieno estireno, un plástico moi duro utilizado en automoción e en usos tanto industriais como domésticos.
Está claro que non todo o plástico recíclase. Gran parte dos plásticos que usamos vai parar ao océano. Pero o mar non os destrúe. Esta enorme cantidade de plástico en pequenos fragmento está poñendo en perigo os ecosistemas mariños.
|
- Combustión: A conquista do lume.
"A conquista do lume" é unha novela escrita por J.
H. Rosny en 1911, considerada a primeira obra de "novela prehistórica",
foi levada ao cinema 70 anos despois por Jean-Jacques Annaud, co título
de "A conquista do lume". Merece a pena vela, a historia de como
conquistamos o lume tamén é a historia de como nos fixemos homes.
Tentaremos reproducir o proceso de obter lume a partir
de fregar dúas madeiras, o rozamento produce calor e este fai reaccionar
a madeira co osíxeno do aire. Parece fácil pero non o é, tamén
necesitamos altas doses de habilidade e de paciencia.
- Combustión: O chisqueiro de aceite.
O chisqueiro de aceite vai permitir
reciclar un produto moi contaminante, como é o aceite usado das nosas
cociñas, usándoo de combustible para obter unha fonte de luz e de calor.
Con é poderemos facer outros experimentos.
- Saponificación: Facendo xabón.
A reacción de saponificación obra o milagre
de quitar as manchas de graxa con auga, dúas substancias que son
inmiscibles, e por tanto non ligan ben, pero grazas ao xabón podémolas
unir e conseguir quitar as manchas de graxa da nosa roupa. E non só as
manchas, o xabón grazas á súa acción de limpeza tamén elimina os
microorganismos da sucidade, axudando a salvar moitas vidas alí onde se
usa.
FACENDO XABÓN
|
